Gökyüzünden ışıl ışıl parlamaları ile heyecan uyandıran yıldızların yaşam döngüsü içinde oldukça ilginç bilgiler saklıyor. Yıldızların nasıl oluştuğu, parladığı ve yaşam süreçlerinin nasıl geliştiği ilginizi çekiyorsa bu içeriğimiz tam da size göre!
Yıldız Nedir?
Gökyüzünden nokta şeklinde yansıyan parıltısıyla yeryüzündeki birçok kişiyi etkisi altına alan yıldızlar ısı ve ışık yayan gök cisimleri olarak bilinir. Genellikle küresel bir şekle sahip olan bu cisimler uzayda farklı boyutlarda ve sıcaklıkta bulunurlar. Ancak bu durumun yıldızın oluşumuna bağlı olarak değişkenlik gösterebileceğini de eklemeden geçmeyelim.
Yıldızlar Neyden Oluşur?
Yüksek sıcaklığa sahip gaz ve toz bulutunun bir araya gelerek sıkışması sonucunda oluşan yıldızlar yüksek gaz kütlelerine sahiplerdir. Ancak bir yıldızın oluşumu milyarlarca yıl kadar uzun bir zamanda gerçekleşir. Yıldızlar yaklaşık oranlarda %75’i hidrojen, %25’i helyum ve %1’den az oranda diğer elementlerden oluşur. Birer canlı varlık olmasalar da tıpkı diğer canlılar gibi doğar, belirli bir oranda gelişir ve ardından ölürler. Bu süreç de zaman ilerledikçe farklı renkler almalarından anlaşılır. Diğer yandan aldıkları bu renkler güneşin sıcaklığı hakkında da bilgi verir. Peki bu renkler nedir diye soracak olursanız da yanıtımınız en yüksek sıcaklığa ulaşan yıldızların beyaz ve mavi, orta sıcaklıktaki ‘Güneş’ gibi yıldızların sarı, soğuk yıldızların ise kırmızı olduğu olacaktır.
Yıldızlar Nasıl Parlar?
Gezegenimiz Dünya üzerindeki enerjilerin birçoğunun kaynağı Güneş’tir. Diğer yıldızlar Dünya’dan bakıldığında Güneş ışığı altında kalmadıkları zaman gökyüzünden görülürler. Parlaklıkları ile hayranlık uyandıran yıldızların parlamalarının nedeni ise çekirdeklerinde meydana gelen çekirdek kaynaşması yani füzyon tepkimelerinde açığa çıkan nükleer enerjinin yıldızın içinden geçtikten sonra dış uzaya radyasyon ile yayılmasından kaynaklanır.
Yıldız Kayması Nasıl Oluşur?
Baştan söyleyelim aslında gerçek anlamıyla bir yıldızın kayması söz konusu değildir. Peki, bize bu illüzyonu sağlayan nedir? Atmosfere giren bir göktaşının gökyüzü boyunca ısı ve ışık saçan izi yıldız kayması olarak adlandırılır. Biraz daha geniş bilgi verecek olursak atmosfere giren kuyruklu yıldız, mikrometeoroid, meteoroid veya asteroid gibi göktaşları, atmosferdeki hava moleküllerine çarptığında sürtünme kuvveti ile çok yüksek sıcaklığa erişirler; etrafa ısı ve ışık saçarlar. Bir yandan da oldukça hızlı hareket ettiklerinde gökyüzünde ince uzun bir çizgi görünümüne kavuşurlar.
Yıldızlar Ne Kadar Yaşar ve Nasıl Ölür?
Yıldızların yaklaşık oranlarda %75’i hidrojen, %25’i helyum ve %1’den az oranda diğer elementlerden oluştuğunu az önce sizinle paylaşmıştık. Bu bilgiden hareketle bir yıldızın yaşam süresini belirleyecek şeyin başlangıçta ne kadar ağır yani ne kadar kütleli olduğu söylenebilir. Çünkü bir yıldız ne kadar kütleliyse çekirdekleri o kadar çok sıkışır, o kadar sıcak yanar ve sahip olduğu hidrojenini o kadar hızla tüketir. Hidrojeni biten yıldız bu süreçten sonra hidrojenden sentezlenen helyumu yakmaya başlar. Ancak helyum hidrojenden daha sıcak yandığından yıldızın genleşmesini sağlar. Bunun sonucunda da yıldızlar ömrünün sonu olduğunu işaret eden kırmızı dev evresine girer. Bu bilgiler ışığında ağır yıldızların ömrünün küçük yıldızlara göre daha kısa olduğunu söylemek mümkün.
