Satranç Nedir?
Satranç kısa tanımıyla; iki kişilik bir strateji oyunudur. 1500 yıla dayanan geçmişiyle, köklerinin Hindistan’a dayandığı ve oradan da İran’a Güney Avrupa ‘ya ve batıya yayıldığı bilinir.
Zamanla satrancın içindeki parçalar savaş arabaları, filler, krallar gibi birçok şekilde değişkenlik gösterdi, hatta bu şekiller ülkelere göre bile farkı olabiliyordu. Ama hepsinin ortak noktası özünde bir savaş oyununun parçaları olmalarıydı.
Satranç bir savaş oyunu olduğu gibi, yıllar içerisinde ülkeler bu savaş oyununun kurallarını ve parçalarını standardize etmek için belli kuralları kabul olarak aldı ve bugün oynadığımız satranç oyunu evrensel olarak aynı şekilde oynanmaya başladı.
Satrançla ilgilenenlerin bileceği gibi, iki kişilik bu oyun 64 kareden oluşan düz bir tahta zemin üzerinde oynanır. 6 farklı çeşitte asker bulunur ve savaş bu asker sembolleriyle kazanılmaya çalışılır.
Satranç günümüzde tüm dünyaca tanınan, milyonların oynadığı ve bildiği çok popüler bir oyun. Tabii bu kadar popüler olunca oynama motivasyonları da değişkenlik gösterebiliyor.
Kimileri eğlence ya da hobi olarak oynuyor ve arkadaşlarına meydan okuyor, kimileri satranç buluşmaları/kulüpleri aracılığıyla sosyalleşiyor, kimileri turnuvalara katılıyor ve yarışıyor, kimileriyse online olarak oynuyor.
Satranç oyunu birçok taktiği içinde barındıran karmaşık bir oyundur. Gelin birlikte nasıl oynandığını temel olarak anlamaya çalışalım.
Satranç Nasıl Oynanır?
- Oyunun asıl amacı kral(şah) için savaşmak.
- Satranç tahtasındaki farklı renklerdeki kareler hareket alanlarını temsil eder.
- Taşlar tanımlanan özelliklerine göre sağa ve sola, yukarı ve aşağı doğru ve çapraz olarak hareket edebilirler.
- Şah oyundaki en önemli taştır ve oyunun ortasında yer alır.
- Kale yatay ve dikey gidebilir.
- Fil sadece çapraz hareket edebilir,
- Vezir çok güçlü bir taştır ve dikey yatay ve çapraz hareket edebilir.
- At taşı L şeklinde hareketler yapabilir, piyon ise bulunduğu sütunda ileriye doğru bir kare gidebilir.
- İki takımın da 16’şar tane taşı bulunur.
- Ön sıraya piyonlar dizilir. Piyonlar buna rağmen çok kritik taşlardır ve merkez ele geçirildiğinde başka görevleri de gerçekleştirebilirler.
- Belirli kurallara göre oynanan bu oyunun amacı şah mattır. Yani şahı yenmektir.
- Bir düşman taşı şahı yenerse, oyun tahtasında şahın askerleri kalsa bile oyun biter. Bu yüzden her oyuncunun asıl görevi şahını korumaktır.
- Oyunda olabildiğince alan kaplayarak rakibi sıkıştırmaya çalışmak gerekir.
Satranç Dizilimi Nasıldır?
- Satranç tahtasında koyu ve açık renkli 64 kare bulunur.
- Her kare satırını ve sütununu kenarlarda bir rakam ve harf temsil eder.
- Açık renkli taşlar 1 ve 2 satırına, koyu renkli taşlar ise 7 ve 8 satırına yerleştirilir.
- 2 açık renkli kale taşı a1 ve h1’e, yani ilk satırdaki en kenarlara yerleştirilir.
- At taşları ise bu taşların yanına g1 ve b1’e yerleştirilir.
- Filler atların yanına c1 ve f1’e yerleştirilir.
- Geri kalan şah ve vezir ise vezir taşının rengine denk olan karenin rengine göre belirlenir. Yani vezir beyazsa beyaz kareye yerleştirilmeli, bu durumda şah ise koyu karede, vezirin yanında konumlanmalıdır.
- Son olarak da elde kalan piyonlar bir sonraki satıra tüm bu taşların önüne tek sıra olarak dizilir.
- Tam tersi alanda ama benzer mantıkta koyu renkler de 7-8 satırına konumlanır.
Satranç Çocuklar İçin Neden Faydalıdır?
- Eleştirel düşünmeyi öğrenir. Ezber cevaplar yerine düşünerek anlama kabiliyeti gelişir.
- Beynin sağlıklı gelişimine katkı sağlar.
- Yaşam becerileri gelişir. Çünkü analitik düşünme ve karar verme konusunda deneyim kazanır ve gerçek hayatında da bunların faydasını görür.
- Üst düzey düşünme becerileri gelişir. Hareketleri analiz ederken ihtimalleri görselleştirir ve sonuçları tahmin etmeye çalışır. Bu düşünce şekli okuldan günlük yaşantısına kadar hayatını birçok alanda kolaylaştırır.
- Disiplini öğrenir. Satranç oynayan çocuklar küçük yaşta kurallarla tanışır ve onları içselleştirir.
- Sosyalleştirir.
- Boş zamanlarını verimli geçirir.
